Środki odwoławcze od negatywnej oceny wniosku o unijne dofinansowanie

Zasady przeprowadzania programów operacyjnych reguluje przede wszystkim prawo unijne oraz ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.

Celem realizacji programów operacyjnych i programów rozwoju jest przede wszystkim zapewnienie trwałego i zrównoważonego rozwoju kraju, spójności społeczno-gospodarczej, regionalnej i przestrzennej, podnoszenia konkurencyjności gospodarki oraz tworzenia nowych miejsc pracy w skali krajowej, regionalnej lub lokalnej.

Instytucja zarządzająca (pośrednicząca i wdrażająca)

Za prawidłową realizację programu operacyjnego (np. regionalnego programu operacyjnego na lata 2014-2020) odpowiada instytucja zarządzająca, którą jest odpowiednio minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego lub zarząd danego województwa.

Do zadań instytucji zarządzającej należy m. in.:

przygotowanie i przekazanie Komitetowi Monitorującemu do zatwierdzenia propozycji kryteriów wyboru projektów, spełniających warunki niedyskryminacji i przejrzystości określone w regulacjach unijnych;
określenie kryteriów kwalifikowalności wydatków objętych dofinansowaniem w ramach programu operacyjnego;
dokonywanie płatności ze środków programu operacyjnego na rzecz beneficjentów;
monitorowanie postępów w realizacji, ewaluacja programu operacyjnego oraz stopnia osiągania jego celów;
uwzględnianie zasady równego dostępu do pomocy wszystkich kategorii beneficjentów w ramach programu oraz zapewniać przejrzystość reguł stosowanych przy ocenie projektów;
zapewnienie, że operacje są wybierane do finansowania zgodnie z kryteriami mającymi zastosowanie do programu operacyjnego oraz że spełniają one mające zastosowanie zasady wspólnotowe i krajowe przez cały okres ich realizacji.

Instytucja zarządzająca może w drodze porozumienia (umowy), powierzyć instytucji pośredniczącej (lub dalej instytucji wdrażającej tzw. instytucji pośredniczącej II stopnia) część swoich zadań związanych z realizacją programu operacyjnego.

Program operacyjny – konkurs

Najczęściej w ramach programu operacyjnego dofinansowuje się projekty wyłonione w trybie konkursu (spełniającego europejskie standardy i wymogi).

Instytucja zarządzająca, instytucja pośrednicząca lub instytucja wdrażająca, w celu wyłonienia projektów do dofinansowania ogłasza konkurs na swojej stronie internetowej. Ogłoszenie zawiera następujące informacje:

rodzaj projektów podlegających dofinansowaniu,
rodzaj podmiotów, które mogą ubiegać się o dofinansowanie,
kwotę środków przeznaczonych na dofinansowanie projektów,
poziom dofinansowania projektów,
maksymalną kwotę dofinansowania projektu, o ile kwota taka została ustalona,
kryteria wyboru projektów,
termin rozstrzygnięcia konkursu,
wzór wniosku o dofinansowanie projektu,
termin, miejsce i sposób składania wniosków o dofinansowanie projektu,
wzór umowy o dofinansowanie projektu,
informację o środkach odwoławczych przysługujących wnioskodawcy i warunkach, na jakich są wnoszone.

Ekspert

W celu zapewnienia rzetelnej i bezstronnej oceny projektów w procesie wyboru projektów do dofinansowania mogą uczestniczyć eksperci posiadający specjalistyczną wiedzę lub umiejętności z poszczególnych dziedzin objętych programem operacyjnym.

Ekspert, przed przystąpieniem do oceny projektu, składa instytucji korzystającej z jego usługi oświadczenie, że nie zachodzi żadna z okoliczności powodujących wyłączenie go z udziału w ocenie projektu, oraz że nie zachodzą żadne okoliczności mogące budzić uzasadnione wątpliwości co do jego bezstronności względem podmiotu ubiegającego się o dofinansowanie lub podmiotu, który złożył wniosek będący przedmiotem oceny. Oświadczenie jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, o czym należy składającego pouczyć przed złożeniem oświadczenia.

Środki odwoławcze

Właściwa instytucja pisemnie informuje wnioskodawcę o wynikach poszczególnych etapów oceny jego projektu wraz z podaniem otrzymanej punktacji lub informacji o spełnieniu bądź niespełnieniu kryteriów wyboru projektów.

Informacja ta zawiera uzasadnienie oceny, a w przypadku gdy ocena jest negatywna – także pouczenie o możliwości wniesienia protestu, zawierające wskazanie:

właściwej instytucji zarządzającej, do której należy wnieść protest;
terminu wniesienia protestu;
formy i trybu wniesienia protestu;
konieczności spełnienia wymogów formalnych (które powinny być wymienione)

Zgodnie z ustawą informacje otrzymywane przez wnioskodawcę dotyczące oceny jego wniosku, a także w trakcie trwania procedury odwoławczej, nie stanowią decyzji administracyjnej.

Protest i skarga do sądu

Protest należy wnieść do właściwej instytucji. W praktyce zdarza się, że instytucja nie poucza o możliwości wniesienia protestu co wywołuje określone skutki prawne. Protest może być wniesiony przez wnioskodawcę w terminie 14 dni od dnia doręczenia mu informacji o możliwości wniesienia protestu.

W związku z powyższym termin na wniesienie protestu rozpoczyna się dopiero w dniu otrzymania pouczenia o możliwości wniesienia tego środka odwoławczego. Nie oznacza to, że gdy nie otrzymamy poczenia nie możemy wnieść protestu.

Wymogi formalne

Protest wnosimy bezpośrednio do instytucji zarządzającej (albo za pośrednictwem instytucji pośredniczącej). Ważne jest spełnienie warunków formalnych protestu tj.:

oznaczenie właściwej instytucji zarządzającej, do której jest wnoszony;
dane wnioskodawcy; numer wniosku o dofinansowanie;
wskazanie wszystkich kryteriów wyboru projektu, z których oceną wnioskodawca się nie zgadza, wraz z uzasadnieniem;
wskazanie wszystkich zarzutów o charakterze proceduralnym w zakresie przeprowadzonej oceny wraz z uzasadnieniem;
podpis wnioskodawcy lub osoby upoważnionej do jego reprezentowania, z załączeniem oryginału lub uwierzytelnionej kopii dokumentu poświadczającego umocowanie takiej osoby do działania w imieniu wnioskodawcy

Termin rozpatrzenia

Protest powinien być rozpatrzony w terminie nie dłuższym niż 70 dni. W uzasadnionych przypadkach termin rozpatrzenia protestu może być przedłużony (o czym wnioskodawca powinien zostać poinformowany). W żadnym przypadku termin nie powinien przekroczyć 90 dni.

Rozpatrzenie

Właściwa instytucja zarządzająca informuje wnioskodawcę na piśmie o wyniku rozpatrzenia jego protestu. Informacja ta zawiera w szczególności:

treść rozstrzygnięcia polegającego na uwzględnieniu albo nieuwzględnieniu protestu wraz z uzasadnieniem,
w przypadku nieuwzględnienia protestu – pouczenie o możliwości i terminie wniesienia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego (podobnie jak w przypadku protestu w terminie 14 dni od doręczenia informacji, w sytuacji braku pouczenia termin nie biegnie).

Co ważne w rozpatrywaniu protestu nie mogą brać udział osoby, które były zaangażowane w przygotowanie projektu lub jego ocenę.