Kontrola przedsiębiorcy – także z użyciem dronów

Organy kontrolujące przedsiębiorców działają na podstawie i w granicach prawa, a prawa i obowiązki kontrolujących i kontrolowanych określa ustawa prawo przedsiębiorców.

Zasada planowania kontroli

Odpowiednio upoważniony organ administracji planuje i przeprowadza kontrole po uprzednim dokonaniu analizy prawdopodobieństwa naruszenia prawa w ramach wykonywania działalności gospodarczej.

Analizy nie przeprowadza się m.in. w przypadku, gdy organ kontroli poweźmie uzasadnione podejrzenie zagrożenia życia lub zdrowia, popełnienia przestępstwa lub wykroczenia (w tym skarbowego), innego naruszenia prawnego zakazu lub niedopełnienia obowiązku prawnego – w wyniku wykonywania działalności gospodarczej objętej kontrolą.

Zasada uprzedniego powiadomienia przedsiębiorcy o kontroli

Organ kontroli zawiadamia (pisemnie) przedsiębiorcę o zamiarze wszczęcia kontroli. Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia.

Co istotne, czynności kontrolne związane z pobieraniem próbek i dokonywaniem oględzin, w tym pojazdów, lub dokonywaniem pomiarów mogą być wykonywane przed upływem terminu 7 dni, jakkolwiek czynności takie nie mogą dotyczyć treści dokumentów. Z przeprowadzenia takich czynności organ kontrolny sporządza protokół.

Bez zawiadomienia

Ustawa przewiduje szereg okoliczności, które uprawniają do przeprowadzenia kontroli bez zawiadomienia.

Organ może przeprowadzić kontrolę bez zezwolenia jeżeli m.in.:

  • przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska;
  • przedsiębiorca nie ma adresu zamieszkania lub adresu siedziby lub doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione;
  • kontrola dotyczy przypadków określonych w art. 282c ordynacji podatkowej (np. zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, w oparciu o informacje uzyskane na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, a charakter doraźny dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu z natury, ma charakter doraźny dotyczący sprawdzenia zachowania warunków zawieszenia działalności gospodarczej;
  • przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia.
Wstęp na teren firmy
  1. Na legitymację służbową i z okazaniem upoważnienia

Wejście na teren firmy i przeprowadzenie kontroli jest możliwe po dokonaniu zawiadomienia, okazaniu przedsiębiorcy albo osobie upoważnionej legitymacji służbowej upoważniającej do wykonywania określonych czynności oraz po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, chyba że odrębne przepisy przewidują możliwość podjęcia kontroli tylko po okazaniu legitymacji. W takim przypadku upoważnienie doręcza się przedsiębiorcy albo osobie przez niego upoważnionej w terminie określonym w tych przepisach, lecz nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli.

  1. Na legitymację służbową (bez upoważnienia)

W przypadku podjęcia czynności kontrolnych (bez okazania upoważnienia) osoba podejmująca kontrolę, po okazaniu legitymacji służbowej i przed podjęciem pierwszej czynności kontrolnej, informuje przedsiębiorcę lub osobę, wobec której podjęto czynności kontrolne, o przysługujących im prawach oraz obowiązkach w trakcie kontroli.

  1. Z użyciem drona (bez okazania legitymacji i upoważnienia)

Od 18 sierpnia 2018 r. czynności kontrolne prowadzone z użyciem bezzałogowych statków powietrznych (tzw. dronów) mogą być wykonywane, bez okazania legitymacji służbowej i poinformowania kontrolowanego przedsiębiorcy o przysługujących mu prawach oraz obowiązkach w trakcie kontroli. W praktyce może okazać się, że przedsiębiorca nie będzie wiedział o przeprowadzanej w danym momencie kontroli.